Xenotilapia flavipinnis (M. Poll 1985)Charakterystyka: Rodzaj Xenotilapia wywodzi się z plemienia Ectodini. W skład którego wchodzą również takie gatunki jak Asprotilapia; Aulonocranus; Callochromis; Cardiopharynx; Cyathopharynx; Ectodus; Enantiopus; Lestradea; Microdontichromis; Ophtalmotilapia; Xenotilapia. Xenotilapie dzieli się na dwa typy pielęgnic. Te które preferują siedliska mulistopiaszczyste i te które żyją w strefach przejściowych i skalistych. Xenotilapie flavipinnis zaliczamy do tych pierwszych. Dojrzałe osobniki dobierają się na czas tarła (lub serie tareł) w pary zaś młode i nie dojrzałe płciowo osobniki tworzą stada składające się z nawet 150 sztuk. Flavipinnis jest smukłą mierzącą 8-9 cm rybą. Płetwa grzbietowa zaczyna się tuż za łbem a kończy tuż przy nasadzie płetwy ogonowej. Płetwy grzbietowa, ogonowa i brzuszna ozdobione są żółtymi plamami (stąd nazwa gatunku) które w zależności od odmiany geograficznej układają się w typowe dla niego wzory. Tułów ma kolor srebrzystoszary nakrapiany w żółte plamy i widoczne odbłyskowe znaczenia mieniące się na kolor niebieski w świetle słonecznym. Duże w stosunku do rozmiarów ryby oczy usytuowane są w górnej części z tyłu łba. Umożliwiają w ten sposób obserwacje większego obszaru i nie przeszkadzają podczas żerowania gdy ryby czubek pyska zanurzają w podłożu. X.flavipinis jest blisko spokrewniona z Asprotilapia leptura.
Występowanie: Można ją spotkać na terenie całego jeziora. Zajmuje strefy piaszczyste na głębokości od 1 do 30m. Zadziej widywana w strefach przejściowych. Warianty geograficzne nieznacznie różnią się od siebie kształtem i rozmieszczeniem plam na płetwach.Żywienie: Głównym pokarmem w naturze są drobne organizmy znajdowane w piaszczystym podłożu. W warunkach sztucznych podstawą menu powinny być dobrej jakości drobne mrożonki. Dafnia, cyklop, moina, bosmiden, jaja krabów, plankton czerwony Nie sprawiają kłopotów i chętnie pobierają także sztuczne pokarmy uprzednio rozdrobnione i namoczone. Młode osobniki można karmić wylęgiem artemi. Równie chętnie przyjmują roztarte na pył pokarmy sztuczne bądź zawiesiny z namaczanych pokarmów.
Zachowanie: Nie należy do wyjątkowo spokojnych pielęgnic. Jest dość terytorialna. A w szczególności w okresie około tarłowym. Dobrana para zaciekle broni obranego terytorium przeganiając nie tylko przedstawicieli własnego gatunku. Zdarza się często że jedna para zajmie ponad połowę zbiornika o powierzchni dna 150×50. Poza okresem rozrodczym większość czasu spędza na przesiewaniu piachu w poszukiwaniu pokarmu. W razie zagrożenia jak większość przedstawicieli tego gatunku ratuje się paniczną ucieczką na oślep.Rozmnażanie: Bardzo trudno bez wnikliwej analizy brodawek płciowych odróżnić płeć ryb. Po dobraniu się w parę ryby obierają swoje terytorium które od tego czasu jest ich “twierdzą”. Do samego tarła dochodzi na piaszczystym podłożu. Bez wznoszenia budowli czy kopania dołków. W inkubacji i opiece nad narybkiem biorą udział oboje rodzice. Pierwsza inkubuje przez okres 9 dni samica. Po tym czasie lary przejmuje samiec. Samica zaś regeneruje siły i aktywnie żeruje. W razie konieczności pomaga samcowi w obronie terytorium. Po wypuszczeniu narybku rodzice opiekują się nim przez okres około 4 tygodni. Chyba że wcześniej są gotowe do kolejnego tarła. Ogólnie rozmnożenie ich nie sprawia kłopotu.Warunki hodowli: Aby hodować Xenotilapie flavipinnis musimy zadedykować im zbiornik o jak największej powierzchni dna. W przypadku akwarium jednogatunkowego wysokość nie jest ważna gdyż ryby zajmują strefę przydenną. Jako niezbędne minimum zalecany jest zbiornik o powierzchni dna 150×50. Lecz im większy tym lepiej. Jako podłoże wymagany jest zwykły piach pozbawiony ostrych kamyków którymi ryby mogły by pokaleczyć podczas żerowania delikatne skrzela. Wystarcz 2 cm warstwa ponieważ ryby nie kopią ani nie wznoszą konstrukcji. Jeżeli chcemy wkładać kamienie to powinny to być otoczaki pozbawione ostrych krawędzi o które spłoszone ryby mogły by sie pokaleczyć podczas ucieczki. Wymagane jest szczelne nakrycie zbiornika. Filtracja powinna być wydajna lecz nie powodująca dużego ruchu w akwarium i doskonale natleniająca wodę. Temperatura jaka powinno się utrzymać to 25 stopni. Warunki fizykochemiczne zgodne z wymaganiami wszystkich ryb Tanganikańskich. Można dodawać rośliny.
Towarzystwo: Najlepszym wyjściem jest stworzenie zbiornika jednogatunkowego. Dostarczy on wielu obserwacji nie spotykanych w akwariach wielogatunkowych. Lecz jeśli koniecznie chcemy połączyć ryby z innymi gatunkami polecam te które nie będą zajmowały tych samych rewirów. Przy dołożeniu kilku kamieni można pokusić się o połączenie z Xenotilapiami preferującymi strefy skaliste jak X.papilio, X.spilopterus. Równie dobrym towarzystwem może być żyjący w toni Paracyprichromis. Nie należy łączyć gatunków ściśle związanych z dnem bo doprowadzi się do agresji i utarczek.
