Pierwotnie artykuł ukazał się w miesięczniku NASZE Akwarium nr 83/2006. Przedstawiam go poniżej z niewielkimi uzupełnieniami i zmianami. Jednym z gatunków ryb reprezentujących rodzaj Petrochromis zamieszkujących jezioro Tanganika w Afryce jest gatunek Petrochromis trewavasae. Przedstawiciele tego rodzaju są zazwyczaj rybami o mocnej budowie i osiągające dość duże rozmiary oraz są to typowi roślinożercy. Charakterystyczną cechą tych ryb są duże, wydatne i mięsiste wargi oraz ciemnobrązowe małe jasne punkciki na tułowi. Rodzaj Petrochromis należy do podrodziny Tropheini (wg. Poll’a) i są to endemiczne pielęgnice zamieszkujące jezioro Tanganika. Biotop występowania gatunków tego rodzaju w naturze to strefa litoralu skalnego charakteryzującego się licznymi dużymi skałami silnie porośniętymi nitkowatymi i jednokomórkowymi glonami z licznym zooplanktonem wśród nich, które stanowią pokarm dla tych ryb. Glony te są zeskrobywane za pomocą dużych, silnych szczęk wypełnionych mięsistą tkanką na krawędziach których są umieszczone liczne małe ząbki łyżkopodobne.
Petrochromisy mogą wstępować w naturze wspólnie z innym gatunkiem o podobnej specjalizacji pokarmowej. Wśród niektórych gatunków petrochromisa (np. P. polyodon) można spotkać mniejsze gatunki z rodzaju Tropheus. Oba te gatunki wspólnie żerują na tych samych skałach. Petrochromis zjada glony jednokomórkowe, trofeus zaś glony nitkowate. Podczas żerowania obu tych gatunków na skałach widoczna jest różnica w zapotrzebowaniu na pokarm pomiędzy tymi gatunkami, co również można zauważyć w akwarium. Petrochromisy żerują na większych powierzchniach skał niż trofeusy. Petrochromisy z racji tego że są większymi i silniejszymi gatunkami usuwają naturalne przeszkody z którymi trofeus mógłby sobie nie poradzić. Takie zachowanie opisuje japoński ichtiolog Takamura wspominając również o czyszczeniu ciała petrochromisa z pasożytów zewnętrznych przez trofeusy.
Różnice w budowie szczęk i uzębieniu petrochromisa i trofeusa powodują całkowicie odmienne sposoby pobierania pokarmu. Petrochromis podczas żerowania na skałach przeczesuje peryfiton i przysysając się swoimi silnymi szczękami, dokładnie dopasowując się do powierzchni skał zbiera wielkie ilości glonów jednokomórkowych. Trofeus zaś żeruje uderzając w skałę pyskiem wykonując przy tym energiczne ruchy, glony nitkowate są odcinane i rozrywane przy okazji pobiera również glony jednokomórkowe, wówczas pokarm jest zeskrobywany (takie zachowanie można obserwować również w akwarium). Wraz z glonami może być pobierany piasek oraz czasem małe ilości zooplanktonu.
W naturze przedstawiciele rodzaju Petrochromis należą do dość agresywnych ryb. Samce w obrębie swojego rewiru potrafią przeganiać i bronić go przed przedstawicielami własnego gatunku oraz innymi rybami.
Jak już wcześniej wspomniałem przedstawiciele rodzaju Petrochromis mogą osiągać dość duże rozmiary. Do mniejszych gatunków można zaliczyć P. famula ( długośc ok. 15 cm), P. fasciolatus ( ok. 15 cm), P. orthognatus (ok. 16 cm); do gatunków największych zaliczamy P. sp. “giant” (ok. 40 cm), P. polyodon (ok. 25 cm), P. sp. “red” (ok. 20 cm), P. sp. “Texas” (ok. 25 cm). Pozostałe zaś gatunki charakteryzują się wielkościami w granicy 18- 22 cm.
Gatunki ryb należące do rodzaju Petrochromis występują w licznych odmianach barwnych, a ich nazwy form geograficznych lub barwnych pochodzą od miejsca występowania w jeziorze oraz cech charakterystycznych w ubarwieniu.
Petrochromis trewavasae występuje tylko w południowo- zachodniej części jeziora Tanganika. Biotop występowania tego gatunku to strefa stromych przypowierzchniowych skał i kamieni (ok. 5m) gdzie jest silny rozwój glonów na wskutek silnego nasłonecznienia. Gatunek ten należy do dość płochliwych i prowadzących skryty tryb życia ryb. W razie zagrożenia ratuje się energiczna ucieczką w szczeliny skalne. Dlatego obserwacja w środowisku naturalnym jest utrudniona.
Hodowla Petrochromis trewavasae w akwarium
Akwarium Z racji tego że P. trewavasae należy do gatunków dość dużych, osiągając rozmiar ok. 17-18 cm należy zapewnić mu dość duży zbiornik. Minimalną wielkością dla tego gatunku to akwarium o pojemności 500- 600 litrów. Im większy tym lepiej. Bardzo ważne są wymiary dna (moim zdaniem 150-180 cm x 60 cm). W przypadku hodowanie petrochromisów o większych rozmiarach akwarium powinno być o długości min. 2,5 m i pojemności 1000 litrów lub więcej.
Mając na uwadze dużą płochliwość ryb akwarium należy ustawić w dość spokojnym miejscu. Oświetlenie zbiornika powinno być tak dobrane żeby pozwalało na rozwój glonów, ale jednocześnie tworzyło w zbiorniku miejsca ocienione. Wystrój akwarium możemy zrobić z kamieni wapiennych lub innych skał mogących być buforem dla parametrów wody. Naturalny wystrój akwarium mogą stanowić duże pojedyncze głazy, zwane potocznie otoczakami w jednolitej kolorystyce. Ważne aby te skały nie miały ostrych krawędzi na których w razie ucieczki ryby mogłyby zrobić sobie krzywdę. W przypadku wypłoszenia ryb w akwarium wszystkie osobniki instynktownie uciekają w skały, dlatego też szczeliny skał powinny być odpowiednio duże. Stworzenie w akwarium 3-4 większych grot w zupełności wystarczy.
Można również hodować ten gatunek w akwarium bez skał, ale wówczas nie będziemy mogli obserwować naturalnego sposobu żerowania tych ryb na skałach razem np. z trofeusem.
Podłoże w zbiorniku może stanowić piasek lub drobny żwir.
Roślin w akwarium nie sadzimy ponieważ mogą być zniszczone.
Stado młodych Petrochromis trewavasae
WyglądPetrochromis trewavasae należy do gatunków o dość mocnej budowie. Jego ciało jest krępe, bocznie spłaszczone. W górnej części tułowia widoczne jest wygrzbiecenie w okolicach głowy. Ubarwienie można podzielić na dwa rodzaje w zależności od wieku ryb. Pierwszy rodzaj ubarwienia występuje w okresie narybku oraz młodzieńczym. Charakteryzuje się ono barwą brązowo- czarną (im starsza ryba tym ciemniejsza) z licznymi biało-błękitnymi kropkami na całym ciele. Kropki te tworzą się w wyniku zaniku pasów podczas wzrostu narybku. Drugi rodzaj ubarwienia pojawia się już u ryb dorosłych. Charakterystyczna cecha tego ubarwienia jest ciemna barwa , prawie czarna ze słabiej już widocznymi na ciele kropkami. Takie ubarwienie jest typowe dla dojrzałych samic, dojrzałe samce są całkowicie pozbawione kropek. Na płetwie odbytowej mogą występować atrapy jajowe (od 1 do 3) zarówno u samca jak i samicy (nie u wszystkich osobników). Atrapy samca są bardzo wyraźne w kolorze pomarańczowym, u samicy są one słabo widoczne. Pierwsze atrapy u młodych samczyków pojawiają się już przy wielkości 5-6 cm. Pozostałe płetwy u P. trewavasae są koloru czarno- brązowego. U samców ostatnie promienie płetw brzusznych i płetwy ogonowej są wyraźnie wydłużone. Płetwa ogonowa jest w kształcie liry. Na głowie dorosłego P. trewavasae możemy zauważyć kilka fałdek skórnych których przybywa wraz z wiekiem ryb. Wargi są duże i mięsiste sprawiając wrażenie mocno przerośniętych. Na krawędziach warg są widoczne małe, czerwonawe ząbki na tle pomarańczowego wnętrza miękkiej tkanki warg.
Należy również wspomnieć że można spotkać opisy dwóch odmian tego gatunku. Jedna odmiana występuje pod nazwą Petrochromis trewavasae trewavasae, jej rejon występowania to południowo- zachodnia część linii brzegowej jeziora, na pograniczu państw Kongo i Zambii ( opis tej odmiany w tym artykule). Drugą zaś odmianę tego gatunku możemy spotkać w literaturze pod nazwą Petrochromis trewavasae ephippium. Występuje po drugiej stronie jeziora, w części południowo- wschodniej, na linii brzegowej należącej do Tanzanii.
Młody samiec Petrochromis trewavasae (widoczne atrapy jajowe)
Woda Jeżeli chodzi o parametry wody przy hodowli P. trewavasae to niczym one się nie różnią od wymagań pozostałych gatunków pochodzących z jeziora Tanganika. Ryby te lubią regularne podmiany wody oraz silne napowietrzanie. Niedobór tlenu u ryb jest od razu widoczny poprzez silne i szerokie otwieranie pokryw skrzelowych, a następnie pływanie w pobliżu powierzchni wody w akwarium. Temperatura wody dla tego gatunku to 24º – 26ºC. Nie wskazane jest przetrzymywanie ryb w dłuższym okresie w temperaturach niższych, jak i wyższych.
Zakup i wpuszczanie ryb do akwarium Obecnie pozyskanie P.trewavasae nie stanowi większego problemu. Ryby można nabyć w firmach zajmujących się sprowadzaniem ryb z odłowu lub z hodowli przyjeziornych oraz od hodowcy. W dwóch pierwszych przypadkach ryby zazwyczaj są już większych rozmiarów, u hodowcy można nabyć mniejsze ryby.
Kupując osobniki P. trewavasae z odłowu możemy mieć pewne problemy z aklimatyzacją ryb do warunków w naszym akwarium. Na pozór jest to ryba dość wrażliwa na zmiany parametrów wody i stres. Dlatego też ten rodzaj zakupu polecałbym już bardziej doświadczonym akwarystom. Najszybciej ryby zaaklimatyzują się wyhodowane już w akwarium. Niżej omówię wpuszczanie ryb już dorosłych , pochodzących z odłowu.
Po przywiezieniu ryb do domu należy je stopniowo przyzwyczajać do warunków akwariowych. Ryby wpuszczamy do zbiornika przeznaczonego na kwarantannę!!!
Powinien to być zbiornik ustawiony w spokojnym miejscu i z niezbyt silnym oświetleniem. Woda w nim powinna być przygotowana już wcześniej i mieć w miarę możliwości podobne parametry wody jak zbiornik w którym ryby pływały przed transportem. Ja to robiłem poprzez wpuszczenie do akwarium 50 % wody „starej” ze zbiornika docelowego oraz 50 % świeżej wody. Następnie do wody dodajemy uzdatniaczy do akwarium np. Sera Aquatan lub Tetra Aquasafe oraz witaminy. Czasami można dodać sól niejodowaną w dawkach stosowanych profilaktycznie. Tak przygotowany zbiornik czekał u mnie na ryby ok. tygodnia. W akwarium przygotowanego na wpuszczenia ryb polecałbym zainstalowanie najlepiej filtrów gąbkowych na pompkę membranową. Chodzi o to aby filtr nie pracował zbyt mocno. Akwarium silnie napowietrzamy. Temperatura wody 25 º C. Obniżenie temperatury powoduje zmniejszenie metabolizmu u ryb które po transporcie będą dość wyczerpane.
Wybierane osobniki powinny charakteryzować się dość mocną budową. Moim zdaniem cechą świadczącą min. o kondycji ryb jest wygląd głowy. Ryba w dobrej kondycji, prawidłowo odżywiana powinna mieć „pełną” głowę od tkanki miękkiej. Osobniki które posiadają głowę z widocznymi zarysami kości czaszkowych mogą być niedożywione lub chore, co w konsekwencji może przyczynić się do powstania problemów podczas aklimatyzacji ryb w nowych warunkach. Płetwy ryb mogą być nieznacznie postrzępione (efekt po transporcie ryb), ale bez żadnych białawych nalotów i zbyt dużych ubytków błony miedzy promieniami płetw. Regeneracja ubytków płetw u ryb w dobrej kondycji trwa zazwyczaj do kilku dni, proces ten będzie lepiej przebiegał jak podamy do akwarium sól niejodowaną.
Ryby po przywiezieniu mogą być nieco zapadnięte w partii brzusznej. Jest to typowy objaw u ryb które nie były karmione przed transportem. Jest to normalny zabieg stosowany przed wysyłaniem ryb celem zapobiegnięcia popsucia się wody podczas transportu poprzez odchody oraz lepszemu znoszeniu niedogodności podróży w worku. Po paru tygodniach ryby powinny wrócić do właściwego wyglądu.
Ryby wpuszczamy do akwarium przeznaczonego na kwarantannę po uprzednim dolewaniu stopniowo wody z tego akwarium do worków z rybami. Jeżeli już ten proces zakończymy ryby wraz z wodą z worków wlewamy do wiadra i następnie wpuszczamy do akwarium. W zbiorniku możemy umieścić kilka kryjówek dla ryb. Świetnie do tego celu nadają się doniczki odpowiedniej wielkości postawione odwrotnie z wyciętymi z boku otworami wejściowymi dla ryb. Zestresowane ryby mogą być nieco jaśniejsze, ale po pewnym czasie powinny nabrać ciemnej barwy. Zaraz po wpuszczeniu ryby mogą przebywać przy dnie lub leżąc na dnie, ale w ciągu kilkunastu minut powinny już przyjąć normalną pozycję do pływania. Jeżeli tak się nie dzieje należy zwrócić baczniejszą uwagę na ryby . Podczas występowania problemów należy podawać częściej witaminy i w nieco większych dawkach.
Przez pierwsze dni ryb nie karmimy. Po ok. 2 -3 dniach od wpuszczenia ryb dobrze jest włożyć do akwarium kamień porośnięty glonami które będą pierwszym pokarmem naturalnym w nowych warunkach. W przeciągu ok. 5 dni powinniśmy już wstępnie wiedzieć jak ryby przechodzą aklimatyzację. Ryby przechodzące prawidłowo aklimatyzację zachowują się spokojnie, mają ciemne ubarwienie oraz pływają po całym akwarium czasami szukając pokarmu. Po tym okresie możemy podać pierwszy pokarm, ale w bardzo małej ilości. Dobrze jest podawać różne pokarmy i obserwować który jest najchętniej zjadany. Jeżeli ryby nie chcą pobierać pokarmu i są bardzo płochliwe wtedy można wpuścić do akwarium np. kilka trofeusów które ośmielą petrochromisy do pływania i „nauczą” je szukania oraz pobierania pokarmu. O pokarmach napiszę w dalszej części artykułu.
Kwarantanna powinna trwać ok. 3-4 tygodni. Po tym okresie jeżeli wszystko przebiega prawidłowo możemy ryby wpuścić do zbiornika ogólnego. Najlepiej jest to robić pod wieczór przy zgaszonym świetle, a w akwarium ogólnym dobrze jest podmienić wodę przed wpuszczeniem ryb. Ponownie ryb nie karmimy przez 2-3 dni. Pierwszy pokarm powinien być podawany w małej ilości. Porcje pokarmu zwiększamy stopniowo przez kilka dni, a nawet tygodni. Takie stopniowe zwiększanie dawki pokarmu zapobiega w późniejszym okresie powstawaniu problemów jelitowych u ryb które wcześniej były nie karmione. Petrochromis posiada ogromy apetyt i potrzebuje duże ilości pokarmu. Pamiętajmy o tym!
Zachowanie w akwariumPetrochromis trewavasae należy do ryb żyjących w stadzie, dlatego też należy mieć to na uwadze nabywając te ryby. Minimalna wielkość stada to ok. 9 sztuk ( np. układ 3+6, ale taki układ nie jest konieczny), ale na pewno lepsze efekty hodowlane uzyskamy wpuszczając stado składające się z 12 osobników lub więcej.
Gatunek ten należy do ryb dość agresywnych. Zbyt mała ilość samców może spowodować w mniejszym akwarium liczne przepychanki i walki o terytoria. Dobrze jest w takim przypadku przygotować 2-3 duże groty żeby dominujący samiec w stadzie mógł sobie wybrać konkretną grotę która będzie tylko dla niego. Wówczas będzie bronił tylko jej i pozostałe osobniki w stadzie nie będą niepokojone. Można również wówczas zwiększyć nieco ilość samców. Moje stado liczy ok. 15 sztuk, gdzie mam 5 samców i nie zaobserwowałem wzajemnej agresji między osobnikami tego gatunku. Agresji również nie było w stosunku do przedstawicieli innych gatunków np. trofeusa.
Codzienne życie Petrochromisa trewavasae w akwarium polega na stałym poszukiwaniu jedzenia. Jedynie przed tarłem dominujący samiec staje się nieco nerwowy energicznie pływając po całym akwarium zwabiając dojrzałą do tarła samicę do swojej groty którą wcześniej odpowiednio przygotował.
Część ryb może czasami przebywać przy dnie lub leżąc na dnie po obfitym karmieniu. Po paru minutach ryby zaczynają normalnie pływać.
Rozmnażanie Gatunek Petrochromis trewavasae w jeziorze Tanganika reprezentuje grupę pyszczaków. Inkubacją ikry i narybku zajmuje się wyłącznie samica, która składa do 25 ziaren ikry (w zależności od wielkości samicy). Ikra jest dość duża i ma ok. 4 mm wielkości.
Tarło właściwe jest poprzedzone wcześniejszymi przygotowaniami rewiru przez samca. W okresie poprzedzającym tarło samiec zaczyna ok.3 dni wcześniej szykować miejsce tarła. Jest to przeważnie grota którą sobie wcześniej wybrał samiec, co ciekawe zawsze jest to ta sama grota podczas tarła. Przygotowanie groty polega na czyszczeniu i wysypywaniu piasku z dna groty. Później samiec sprawdza wielkość wykopanego dołka oraz przestrzeń miedzy kamieniami poprzez kręcenie się w kółko w grocie. Takie zachowanie samca bacznie obserwuje gotowa do tarła samica. Robi to pływając w pobliżu lub „zawieszona” lekko w górze nad grotą. U samicy ok. 2 dni przed tarłem pojawia się dość duże, bardzo widoczne pokładełko w kształcie rurki. Pokładełko samca jest małe i ostro zakończone, wielkości ok. 2mm.
Jeżeli miejsce tarła jest już gotowe samica wpływa do dołka wykonanego przez samca i tam cierpliwie czeka na tarło. Samiec wówczas wykonuje wokół samicy energiczne ruchy oraz silnie wachluje płetwami. Następnie samiec powoli wykłada się na piasku i rozpoczyna tarło cały przy tym drżąc. Samica pierwsze kółka wykonuje za atrapami samca bez składania ikry. Po kilku takich próbach następuje złożenie ikry. Samica wówczas wydala 1-2 ziarenka ikry na piasek które od razu są zbierane do pyszczka. Następnie płynąc za samcem samiczka zbiera do pyszczka wydalane przez niego nasienie. Tarło może trwać od kilkunastu do kilkudziesięciu minut. Podczas tarła samiec przegania inne ryby z rewiru. Po zakończonym tarle samica odpływa w spokojne miejsce. Zazwyczaj jest to jakaś grota i tam rozpoczyna inkubację ikry. Inkubującą samicę można rozpoznać po charakterystycznych dla pyszczaków ruchach pyszczka. Co ciekawe worek gardłowy z ikrą nie jest mocno widoczny. Inkubacja trwa w zależności od warunków (min. temperatura) od 21 do 32 dni. Inkubację narybku może przedłużyć przebywanie samicy w zbiorniku ogólnym. Po tym okresie następuje wypuszczenie narybku. Narybek ma ciemne ubarwienie i na jego tułowiu są widoczne jasne paseczki, z których później powstaną kropki. Młode rybki od razu są gotowe do samodzielnego pobierania pokarmu. Karmienie narybku możemy rozpocząć od podawania roztartych pokarmów roślinnych, takich jak: Tetra Phyll, Tropical Spirulina Forte 36%, płatki OSI. W późniejszym okresie możemy podawać namoczone i roztarte pokarmy granulowane. Przy obfitym karmieniu i dbaniu o jakość wody młode P. trewavasae bardzo szybko rosną. Samica jeszcze przez jakiś czas opiekuje się narybkiem wypuszczając go na karmienie. W czasie inkubacji ikry i później narybku samica może pobierać nieznaczne drobiny pokarmu wyłapując je z toni wodnej.
Samica Petrochromis trewavasae z młodymi
Pokarm Wszystkie gatunki z rodzaju Petrochromis należą do ryb preferujących dietę roślinną. W naturze zjadają one bardzo duże ilości glonów. Należy o tym pamiętać jeżeli chcemy ryby utrzymać w dobrej kondycji. W warunkach sztucznych jakie stwarza akwarium możemy te ryby karmić roślinnymi pokarmami naturalnymi oraz pokarmami sztucznymi.
Do pokarmów naturalnych świetnie nadają się : sparzone lub podgotowane brokuły; sparzone liście mniszka lekarskiego; sparzona sałata. Z pokarmów sztucznych jako podstawową karmę podajemy produkty bazujące na spirulinie : Tropical Spirulina Forte 36%, Sera Flora, płatki OSI, Tetra Phyll. Bardzo dobrymi pokarmami zapewniającymi duże zapotrzebowanie ilościowe karmy petrochromisów są granulaty. Bardzo dobrze przyswajane przez ryby są takie granulaty jak: Hikari Excel, granulat OSI, Tropical Spirulina, Dainichi. Pokarmy tego typu należy podawać rybom wyłącznie wcześniej moczone w wodzie z akwarium. Nie moczymy tylko granulatu Dainchi. Możemy podawać wraz z granulatami witaminy. W celu uzupełnienia diety można podawać co jakiś czas takie pokarmy jak: Tropical Krill, Tetra Min, JBL Krill, a nawet po pewnym przyzwyczajeniu w bardzo małych ilościach Tropical D-Allio Plus (pokarm dla paletek z czosnkiem). Z pokarmów mrożonych podajemy plankton: rozwielitkę, cyklopa. Krylla, mysis. Pokarmy naturalne wcześniej rozmrożone podaję razem np. z moczonymi płatkami lub granulatem. Dobrym pokarmem uzupełniającym może być również tzw. „shrimp- mix” wykonany samodzielnie w domu z krewetek, groszku zielonego, spiruliny oraz z dodatkiem witamin.
Co jakiś czas należy stosować głodówki u ryb. Pamiętajmy tez że wraz z wiekiem podajemy mniej pokarmu rybom.
Karmiąc petrochromisy należy również pamiętać o ich współtowarzyszach w akwarium. Jeżeli dla petrochromisa towarzystwem są trofeusy należy pokarm podawać z rozwagą ponieważ bardzo szybko możemy doprowadzić do problemów jelitowych i dość szybkiego przyrostu masy u trofeusa. Spowodowane jest to mniejszym zapotrzebowaniem ilościowym na karmę trofeusa w stosunku do petrochromisa. Dlatego jeżeli mamy możliwość to proponuję oddzielić te dwie grupy ryb, a na miejsce trofeusów wprowadzić np. simochromisy lub limnotilapie.
Nietypowe jak dla P. trewavasae poszukiwanie pokarmu na dnie zbiornika
Problemy z karmieniem Podczas zakupu ryb z odłowu możemy spotkać się ze zjawiskiem nie przyjmowania pokarmu przez nasze nowe ryby. Dlaczego tak się dzieje trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć. Przyczyn może być kilka.
Jak wcześniej napisałem P. trewavasae należy do gatunków dość płochliwych. Stres wywołany podczas podróży ma wpływ na nie pobieranie pokarmu. Wtedy dodajemy do wody duże ilości witamin i powinniśmy obserwować ryby. Ryby w dobrej kondycji po paru dniach powinny już szukać pokarmu. Jeżeli nie chcą pobierać pokarmów płatkowanych lub granulowanych musimy ryby nauczyć jeść te pokarmy. W pierwszej kolejności wkładamy do akwarium kamienie porośnięte glonami, chodzi o to żeby ryby zaczęły cokolwiek jeść. Następnie również włożyć do akwarium np. płytki marmurowe na których jest nałożona pasta zrobiona np. z pokarmów granulowanych i wcześniej wysuszona pod żarówką. Innym podobnym sposobem karmienia ryb w takich przypadkach jest przyklejenie do kawałka szybki pokarmu w tabletkach, np. Sera Premium Tabs i taką szybkę wkładamy do akwarium.
Po transporcie i wpuszczeniu do akwarium ryby mogą być bardzo płochliwe. W takim stresie ryby również nie pobierają pokarmu. Dobrym sposobem na uspokojenie stada petrochromisów jest wpuszczenie kilku lub kilkunastu mniejszych trofeusów do akwarium (o czym już wcześniej wspominałem). Na pewno w ich towarzystwie petrochromisy staną się mniej płochliwe podczas kwarantanny oraz zaczną pobierać pokarm ucząc się tego od trofeusów. Nie wpuszczamy większych innych gatunków ponieważ one mogą dominować nad zestresowanymi i osłabionymi petrochromisami.
Typowe dla wszystkich gatunków ryb z rodzaju Petrochromis pobieranie pokarmu, czyli zeskrobywanie glonów silnymi szczękami
Towarzystwo innych ryb dla Petrochromis trewavasae Hodując Petrochromis trewavasae w akwarium możemy pomyśleć o wpuszczeniu do tego samego zbiornika innych gatunków ryb z Tanganiki. Chcąc połączyć różne gatunki z petrochromisem należy brać pod uwagę wielkość ryb, temperament oraz preferencje pokarmowe. Na pewno muszą to być gatunki typowo roślinożerne.
Odpowiednim towarzystwem dla P. trewavasae będą trofeusy (większe odmiany), gatunki z rodzaju Eretmodini (np. Eretmodus cyanostictus) oraz inni przedstawiciele ryb roślinożernych z jeziora Tanganika, np. Simochromis diagramma, Simochromis babaulti, Limnotilapia.
Możemy również w bardzo dużych zbiornikach hodować dwa lub nawet trzy różne gatunki petrochromisa. Zbiornik zyska wiele na atrakcyjności jeżeli wpuścimy do jednego akwarium dwa gatunki petrochromisa różniące się kolorystycznie. Decydując się na połączenie Petrochromiosa trewavasae z innymi rybami będziemy mogli obserwować ciekawe zachowania społeczne między gatunkami związane z okresem rozrodczym oraz pobieraniem pokarmu.
Ja osobiście obserwowałem jak narybek Simochromis diagramma podskubywał skórę dużo większych od siebie osobników petrochromisa.
Samica Petrochromis sp. Moshi
Samiec Petrochromis sp. Texas Longola Red fin
Samiec Simochromis diagramma
Choroby Tak jak wszystkie ryby akwariowe również i gatunki z rodzaju Petrochromis mają czasami problemy zdrowotne. Jak już wcześniej wspomniałem należą one do gatunków pielęgnic z Tanganiki preferujących pokarm roślinny. Hodując te ryby w akwarium należy te wymagania uwzględnić. Jednocześnie należy mieć na uwadze ich duże zapotrzebowanie na pokarm (większe niż np. u trofeusa). Nie dostarczanie petrochromisom odpowiedniej jakości pokarmu oraz w zbyt małych ilościach powoduje dość szybki spadek masy ciała ryby co od razu widać po budowie ryby. W następstwie czego osłabione osobniki stają się osowiałe, tracą naturalną odporność, przestają się rozmnażać oraz są podatne na różnego rodzaju infekcje bakteryjne oraz grzybicze.
Największe problemy mogą wystąpić podczas kwarantanny ryb z odłowu. W celu zmniejszenia stresu i szoku spowodowanego różnicą parametrów wody między akwarium z którego ryby były wyłapywane, a zbiornikiem docelowym należy dążyć do stworzenia podobnych warunków jakie były w akwarium gdzie ryby przebywały przed podróżą. Pozwoli to na szybszą aklimatyzację osłabionych ryb po podróży.
U ryb osłabionych mogą wystąpić po paru dniach infekcje: bakteryjna i grzybiczna. Wówczas stosujemy dostępne leki na te schorzenia. Ja zawsze mam przygotowane w swojej akwarystycznej apteczce takie lekarstwa jak: sól niejodowaną, Sera Bactopur (płyn), Sera Bactopur Direct (tabletki), Sera Mycopur, metronidazol oraz duże ilości witamin.
Petrochromisy stanowią od pewnego czasu w naszych akwariach ciekawe urozmaicenie gatunkowe ryb z Tanganiki preferujących pokarm roślinny. Są to ryby o bardzo ciekawych zachowaniach społecznych oraz rozrodczych. Występują w dość licznych formach barwnych co również ma wpływ na ich atrakcyjność w zbiorniku. Myślę że warto zainteresować się tą grupą ryb która na pewno dostarczy nam wiele miłych wrażeń podczas obserwacji w akwarium, chociaż są to ryby które wymagają większych zbiorników oraz pewnego już doświadczenia akwarystycznego, np. zdobytego przy hodowli trofeusów.
Na zdjęciach widać samicę Petrochromis sp. Moshi z nadmiernym wychudzeniem w partii brzusznej i głowie. Taki wygląd ryby może wskazywać na liczne przebyte wcześniej choroby o różnym pochodzeniu lub aktualny stan chorobowy. Taka ryba już nigdy, jeżeli zostanie wyleczona, nie wróci do właściwego wyglądu i kondycji, mimo że będzie pobierać pokarm. Takich ryb nie powinno się sprzedawać!!! Takich ryb nie należy kupować!!! Jeżeli jednak przy różnych okolicznościach dostaniemy taką rybę (tak było w tym przypadku) musimy upewnić się że nie jest ona chora i nie jest nosicielem różnego rodzaju pasożytów którymi mogły by się zarazić pozostałe osobniki w akwarium.
Podobna zasada dotyczy min. trofeusów.
Problemy zdrowotne (uszkodzenia mechaniczne skóry lub oczu, schorzenia związane z przewodem pokarmowym) mogą powstać również w związku z dużą płochliwością P. trewavasae, czyli stresem. W celu ograniczenia tego czynnika należy zadbać o zapewnienie rybom niezbędnego spokoju w akwarium oraz w jego otoczeniu. Należy unikać częstych prac w akwarium. Nie wskazana jest częsta zmiana wystroju zbiornika. Akwarium z P. trewavasae powinno stać w miejscu o ograniczonym ruchu domowników (z dala od drzwi, przejść, należy ograniczyć „rzucanie” cienia na zbiornik). Należy dbać o właściwe parametry wody i filtrację które również mogą wpłynąć na zachowanie ryb.
Wykaz gatunków rodzaju Petrochromis
Petrochromis
Petrochromis famula
Petrochromis fasciolatus
Petrochromis orthognathus
Petrochromis ephippium
Petrochromis trewavasae
Petrochromis macrognathus
Petrochromis polyodon
Petrochromis famula
Matthes & Trewavas, 1960, wielkość: 15 cm
Występowanie: strefa jeziora 7 m; formy barwne: Cap Tembwe, Kambwimba ,Kapampa (Congo), Chimba, Kigoma, Kapemba (Zambie)
Petrochromis fasciolatus
Boulenger, 1914, wielkość: 15 cm
Występowanie: strefa jeziora 15 m; formy barwne: Karema (Tanzania), Burundi, Ikola , Nkondwe Isl , Molino, Kekese
Petrochromis orthognathus
Matthes, 1959 , wielkość: 16 cm
Wystepowanie: strefa jeziora 10 m; Bemba ,Magara
Petrochromis ephippium
Brichard, 1989, wielkość: 18 cm
Występowanie: strefa jeziora 5 m; formy barwne: Halembe, Sibwesa (Tanzania), Kantalamba (Tanzania), Mvuna Island (Tanzania), Isanga
Petrochromis trewavasae
Poll, 1948, wielkość: 17 cm
Występowanie: strefa jeziora 5 m; formy barwne: nie występuje w wariantach barwnych. Różnice w ubarwieniu polegają jedynie na intensywności koloru tułowia (od czarnego do ciemno brązowego). Miejsce odłowu: Kapampa (Kongo), Moliro (Kongo).
Petrochromis macrognathus
Yamaoka, 1983, wielkośc 20 cm
Wystepowanie: strefa jeziora 10 m; formy barwne: Karilani Isl, Kateter, Chipwa
Petrochromis polyodon
Boulenger, 1898, wielkość: 25 cm
Wystepowanie: strefa jeziora 5 m; formy barwne: Zongwe, Mpulungu, M’toto, Kantalamba
Gatunki nie oznaczone
Petrochromis sp. “Giant”
Petrochromis sp. “Yellow”
Petrochromis sp. “Red”
Petrochromis sp. “Kipili Brown”
Petrochromis sp. “Moshi Yellow”
Petrochromis sp. “Texas”
Petrochromis sp. “Kasumbe”
Petrochromis sp. “orthognathus Ikola”
Petrochromis sp. “orthognathus Tricolor”
Petrochromis sp. “macrognathus Rainbow”
Petrochromis sp. “Giant”
Wielkość: 40 cm (P. Polyodon)
Występowanie: strefa jeziora 3 m; formy barwne: Fulwe Rocks, Mpimbwe
Petrochromis sp. “Yellow”
Wielkość: 14 cm (P. orthognathus)
Występowanie: strefa jeziora 5 m; formy barwne: Moliro
Petrochromis sp. “Red”
Wielkość: 19 cm
Występowanie: strefa jeziora 15 m; formy barwne: Bulu Point, Luagala Point
Petrochromis sp. “Kipili Brown”
Wielkość: 25 cm
Występowanie: strefa jeziora od 10 m do 25 m, formy barwne: Fulwe Rocks, Kerengue Isl, Mvuna Isl
Petrochromis sp. “Moshi Yellow”
Wielkość: 18 cm (P. ephippium)
Występowanie: strefa jeziora 5 m; formy barwne: Kekese, Mpimbwe, Kigoma
Petrochromis sp. “Texas”
Wielkość: 25 cm (P. polyodon)
Występowanie: strefa jeziora 5 m; formy barwne:
– P. sp Texas (Bulu Point, Mabilibili)
– P. sp Texas Kipili (Msalaba)
– P. sp Texas Blue (Kisambala)
– P. sp Texas Red (Ubwari)
Petrochromis sp. “Kasumbe”
Wielkość: 20 cm (P. polyodon)
Występowanie: strefa jeziora 5m; formy barwne:
– P. sp Kasumbe (Halembe, Kigoma, Magara, Kabogo, Tanzanie)
– P. sp Kasumbe Blue (Halembe)
– P. sp Kasumbe Rainbow
– P. sp Kasumbe Yellow
Petrochromis sp. “orthognathus Ikola”
Wielkość: 16 cm (P. orthognathus)
Występowanie: strefa jeziora 10 m; formy barwne: Kekese, Msalaba
Petrochromis sp. “orthognathus Tricolor”
Wielkość: 16 cm (P. orthognathus)
Występowanie: strefa jeziora 10 m; formy barwne: Chimba, Chipwa, Isanga, Mvuna Isl
Petrochromis sp. “macrognathus Rainbow”
Wielkość: 20 cm (P. macrognathus)
Występowanie: strefa jeziora 5 m; formy barwne: Nkondwe Island
Źródło:
Tanganyika Cichlids , http://tanganyika-cichlids.com , Eric Genevelle
Literatura:
- Antychowicz J., 1990. Choroby ryb akwariowych. PWRiL
- Antychowicz J., 1996. Choroby i zatrucia ryb. Wydawnictwo SGGW
- Pawlak R., Adamski A., 1992. Pielęgnice jeziora Tanganika. BGA Science Publisher
- Konings A., 2002. Pielęgnice – moja pasja. Cichlid Press – Tigra System Polska
- Konings A., 2005. Back to Nature. Przewodnik po świecie pielęgnic z Tanganiki. Fohrman Aquaristik AB – Tigra System Polska.
- Konings A., 1998. Tanganyika Cichlids in their natural habitat. Cichlid Press
Czasopisma:
- miesięcznik Aqua Forum (roczniki)
- miesięcznik Nasze Akwarium (roczniki)
Internet:
- archiwum Serwisu Tanganikańskiego
- Tanganyika Cichlids, http://tanganyika-cichlids.com, Eric Genevelle
- http://www.cichlidae.com/
- http://filaman.ifm-geomar.de
