Pielęgnice tanganikańskie w ostatnich latach cieszą
się dużą popularnością wśród polskich akwarystów. Jednym z
najpopularniejszych gatunków pochodzących z jeziora Tanganika,
hodowanych w naszych akwariach jest niewątpliwie trofeus. Popularność
swą w akwarium zawdzięcza ciekawym, stadnym zachowaniem oraz
rozmaitością ubarwienia poszczególnych odmian (form) barwnych. Trofeus
należy do ryb preferujących pokarm roślinny. Innymi gatunkami które
mają podobne preferencje pokarmowe są przedstawiciele rodzaju
Petrchromis oraz gatunek Eretmodus cyanostictus. Ale w ostatnim czasie
w naszych zbiornikach pojawił się kolejny, nowy gatunek roślinożerny, a
mianowicie Simochromis diagramma, który posiada bardzo atrakcyjne
ubarwienie, które doskonale uzupełnia się z ciemniej ubarwionymi innymi
dużymi gatunkami z Tanganiki, np. Petrochromis.
W tym artykule chciałbym w kilku słowach przedstawić ogólnie gatunek Simochromis diagramma i jego zachowanie w akwarium.
Wygląd
Simochromis diagramma jest gatunkiem o mocnej budowie. Jego ciało jest krępe, z wyróżniającą się dość dużą głową z charakterystycznymi ciemnymi plamkami na czole, na żółto-złotym tle. Szczęki i wargi są mocne i doskonale przystosowane do zeskrobywania glonów z kamieni i szyb. Porównywałbym je nawet do dużych szczęk ryb z gatunku Petrochromis.
Płetwy grzbietowa i odbytowa są koloru czerwonego. U młodych samców czerwień ta może być lekko stonowana. Płetwy te są ciemno obrzeżone. Płetwa odbytowa samca posiada zazwyczaj jedną atrapę jajową koloru pomarańczowego. Płetwy brzuszne oraz część partii brzusznej są w kolorze żółtym, z lekkim przebarwieniem koloru czerwonego. Płetwy piersiowe są w kolorze czerwonym. Opisując tułów ryby trudno jest jednoznacznie określić jakiego jest on koloru. Ogólnie można powiedzieć że jest to mieszanka kolorów żółtego, złotego i zielonego z metalicznym połyskiem. Najbardziej intensywne wymienione kolory są widoczne na grzbiecie ryby sięgające do linii bocznej. Przedstawiony opis określa wygląd samca. Samice Simochromis diagramma są skromniej ubarwione. Głowa ich również posiada drobne ciemne plamki, ale już o mniejszym nasyceniu. Ciało samic jest koloru srebrno-żółto-zielonego. Cechą charakterystyczną dla ich ubarwienia jest występowanie na ich ciele ciemnych pręg (ok.10-11). Wszystkie płetwy samicy są koloru żółtawego. Narybek posiada ubarwienie samic. Intensywność ubarwienia ryb może się zmieniać w zależności od nastroju i sytuacji w akwarium. Wielkość tych ryb wynosi ok. 18 cm. Samice są mniejsze. Simochromis diagramma może występować w kilku formach barwnych.
Akwarium
Simochromis diagramma ze względu na swoje rozmiary i zachowanie wymaga większych zbiorników, podobnie jak trofeusy i petrochromisy. Minimalna długość akwarium powinna wynosić 150 – 180 cm., im dłuższa tym lepiej. Ważna jest również jego szerokość. Optymalna wielkość to 60 cm. Oczywiście im szersze tym lepiej. Jako podłoże w akwarium może posłużyć drobny piasek lub żwir. Do wystroju zbiornika najlepiej jest użyć kamieni wapiennych, ale równie dobrze sprawdzają się zwykłe otoczaki. Ryby uwielbiają z nich zeskrobywać glony. Dobrze jest ułożyć kamienie w ten sposób aby tworzyły niewielkie groty. W takich szczelinach, zakamarkach będą się mogły ukryć inkubujące samice które mogą być czasem przeganiane przez samca. Powinno się również pozostawić nieco wolnej przestrzeni do swobodnego pływania.
Jeżeli chodzi o parametry fizyko-chemiczne wody to są takie same jak dla pozostałych gatunków ryb z jeziora Tanganika. Wskazane są podmiany wody, które korzystnie wpływają na samopoczucie i kondycję ryb. Bardzo ważną sprawą jest zapewnienie w akwarium dobrej filtracji (mechaniczna, chemiczna, biologiczna) oraz silne napowietrzanie.
Zachowanie w akwarium
Jak już wcześniej wspomniałem S. diagramma należy, podobnie jak trofeus, do dość żywiołowych ryb. Jest rybą agresywną. Dlatego też należy go trzymać z rybami o podobnym charakterze. Według moich obserwacji agresywne zachowanie S. diagramma przejawia się wyłącznie do przedstawicieli własnego gatunku. Agresję tych ryb, szczególnie samca, obserwowałem w akwarium podczas karmienia, tarła oraz sporadycznie w stosunku do inkubujących samic. Chcąc zapewnić schronienie przeganianym osobnikom proponuję umieścić w akwarium trochę skał tworząc liczne kryjówki, kilka doniczek lub rur drenażowych. W początkowej fazie hodowli moje S. diagramma w układzie 1 samiec i 2 samice WF umieściłem w akwarium razem z Tropheus moorii Ilangi Yellow (ok.30 dorosłych osobników). Samiec oraz samice Simochromis diagramma nie przejawiały agresji wobec trofeusów, które miały już określone zachowania terytorialne i rozrodcze.
Istnieje pogląd że należy trzymać te ryby w akwarium w większych grupach, z przewagą samic. Taki układ ma zapobiec agresji i zminimalizować skutki wzajemnej natarczywości ryb. Wstępnie myślałem, że tak układ płci jaki był początkowo w moim zbiorniku (1:2) , przy większej ilości trofeusów rozładuje ewentualna agresję między osobnikami Simochromis. Z czasem jednak okazało się, że takie rozwiązanie nie jest najlepsze. Samiec był bardzo natarczywy w stosunku do samic które nie chciały się z nim wycierać. Inkubujące samice miały względny spokój podczas inkubacji. Po jakimś czasie stado simochromisów powiększyło się do ponad 20 sztuk . Następnie rozdzieliłem trofeusy i simochromisy, ponieważ mając na względzie duże zapotrzebowanie simochromisów na pokarm, istniało ryzyko przekarmienia trofeusów i pojawienie się ew. problemów jelitowych.
Stado Simochromis diagramma połączyłem w większym zbiorniku z przedstawicielami z rodzaju Petrochromis. W liczniejszym stadzie swojego gatunku S. diagramma zachowywały dużo spokojniej. Dwa dominujące samce obrały sobie oddzielne rewiry w których dochodziło do regularnych tareł. Reszta samców w stadzie była zdominowana. Ich kolory były mniej intensywne i te osobniki nie podchodziły do tarła. Grupa w końcowej fazie zwiększania stada liczyła ok. 25- 30 sztuk hodowanych razem od okresu narybku.
Jeżeli chodzi o towarzystwo dla Simochromis diagramma to po wielu obserwacjach, układach hodowlanych oraz rozmowach z innymi akwarystami hodującymi te piękne ryby idealnymi współmieszkańcami z tym gatunkiem są ryby z rodzaju Petrochromis oraz Limnotilapia. Trofeusy nie potrafią w dłuższym okresie „nadążyć” z zapotrzebowaniem pokarmowym simochromisów i to może powodować pewne problemy zdrowotne.
Ciekawostką opisującą Simochromis diagramma jest to, że ryby te swoje emocje i nastroje oprócz pokazywania tego typu zachowań zewnętrznie, sygnalizują swoje emocje za pomocą dźwięków.
Karmienie
Opisywany gatunek należy do tej samej, ogólnie mówiąc, grupy ryb roślinożernych hodowanych w naszych akwariach z jeziora Tanganiki co Eretmodus, Petrochromis i Tropheus. Budowa szczęk Simochromis diagramma wskazuje na to, że podstawowym sposobem pobierania pokarmu jest zeskrobywanie glonów. W środowisku naturalnym gatunek ten występuje na dość płytkich wodach jeziora (5-10 m) i zatokach, w biotopie piaszczysto- kamienistym. Na takich głębokościach jest dużo skał porośniętych glonami, gdzie woda jest przejrzysta i dobrze nasłoneczniona.
W akwarium S. diagramma karmimy pokarmami dobrej jakości zawierającymi głównie składniki roślinne. Doskonale nadają się do karmienia pokarmy zawierające duże ilości spiruliny. Ja swoje ryby, podobnie jak trofeusy, karmię pokarmami: Spirulina Forte 36%, Tetra Phyll, Hikari Cichlid Excel, Spirulina O.S.I, Sera Flora, Tetra Rubin, Dainichi. Z pokarmów mrożonych podaję: cyklopa, rozwielitkę, moinę, pokarmy roślinne(np. szpinak). Ryby te na pewno też nie pogardzą krylem wymieszanym z roślinnym granulatem. Karmimy ryby kilka razy dziennie, w bardzo małych porcjach. Ryby posiadają bardzo duży apetyt. Wskazane są głodówki, przynajmniej jedna w ciągu tygodnia. Czasami stosuję u swoich ryb głodówki 2-3 dniowe. Warunkiem stosowania takich głodówek jest dobra kondycja ryb.
Rozmnażanie
Simochromis diagramma należy do grypy pielęgnic inkubujących ikrę i narybek w pysku. Od początku do końca inkubacją zajmuje się wyłącznie samica. Pierwsze tarła możemy obserwować już przy wielkości ryb ok. 7 cm. Do tarła dochodzi bez większych problemów w akwarium ogólnym. Gotowa do tarła samica posiada w okolicach otworów moczowo-płciowych widoczne zgrubienie, które pojawia się kilka dni wcześniej. Przed samym tarłem u samicy widoczne jest grube podkładełko.
Samiec przed tarłem obiera w swoim rewirze miejsce tarła. Chcąc zwabić samicę w miejsce tarła samiec wykonuje energiczne ruchy wobec samicy pokazując partię brzuszną. Następnie zwabia samicę na podłoże lekko drgając. Po kilku próbach dochodzi do właściwego tarła i złożenia ikry. Sam przebieg tarła jest typowy jak u większości pyszczaków (podobnie np. jak u trofeusa). Po tarle i zebraniu ikry samica oddala się w spokojne miejsce i tam inkubuje ikrę. Podczas inkubacji samica pływa po całym akwarium szukając spokojnych, zaciemnionych miejsc. Ilość ikry zależna jest od wielkości i kondycji samicy. Może wynosić od 15 do 45 ziaren. Czas inkubacji wynosi od 19- 24 dni. Po tym czasie samica wypuszcza narybek, który ma wielkość ok. 8mm. Młode Simochromis diagramma są od razu przygotowane do samodzielnego pobierania pokarmu, co czynią z wielką chęcią i apetytem. Ja osobiście odławiam samicę pod koniec inkubacji do oddzielnego akwarium. Kiedy samica nie interesuje się już narybkiem odławiamy samicę i wpuszczamy ją ponownie do zbiornika ogólnego.
Młode S. diagramma karmimy roztartymi tabletkami i płatkami ze spiruliną, kilka razy dziennie. Z pokarmów mrożonych można podać oczlika, dafnię. Ryby te mają przeogromny apetyt i jedzą bardzo duże ilości pokarmu. Należy zadbać w akwarium z młodymi o dobrą filtrację i podmiany wody. Rosną bardzo szybko. Dużo szybciej niż np. młode trofeusy wpuszczone razem z nimi w akwarium. W takim wspólnym zbiorniku zaobserwowałem ciekawe zjawisko. Ryby nie były karmione przez 1- 2 dni (głodówka). Po tym okresie młode S. diagramma zaczęły atakować i podskubywać młode trofeusy Ikola (wielkość ich była zbliżona). Po ponownym obfitym karmieniu ryby przestały być agresywne. Należy również unikać trzymania w jednym zbiorniku młodych ryb o wyraźnej różnicy w wielkości (z kolejnych tareł). Większe osobniki będą agresywne w stosunku do mniejszych i mogą je zabijać. Biorąc pod uwagę apetyt młodych ryb i szybki ich wzrost proponowałbym trzymanie narybku różnej wielkości w większych zbiornikach z dużą ilością kamieni lub cegieł dziurawek. W dużym zbiorniku zachowanie młodych S. diagramma będzie dużo spokojniejsze i ryby nie będą robiły sobie krzywdy. Należy również pamiętać o szczelnym przykryciu akwarium z młodymi simochromisami, gdyż ryby te bardzo łatwo wyskakują ponad powierzchnię wody.
Pamiętajmy również o tym, że nie wskazane jest wpuszczenie np. dwóch samic inkubujacych do tego samego akwarium do wychowu narybku. Samice takie będą w stosunku do siebie agresywne, a wypuszczony narybek przez jedną samicę może być przeganiany, a nawet zabity przez drugą inkubującą samicę.
Gatunek ten jest bardzo płodny i bez większych problemów dochodzi do tarła. Jedno tarło po drugim może już nastąpić po ok. 30 dniach.
Choroby
Ja osobiście nie zauważyłem problemów zdrowotnych z Simochromis diagramma. Jedyne co może spotkać przykrego nasze ryby to problemy z parametrami wody lub błędy żywieniowe. Widząc ogromny apetyt tych ryb należy dbać o właściwą karmę, jakość wody i nie przekarmiać ryb, a na pewno ryby będą się cieszyć dobrym samopoczuciem.
Podsumowanie
Gatunek Simochromis diagramma moim zdaniem na pewno stanowi ciekawe uzupełnienie akwarium z innymi dużymi gatunkami roślinożernych ryb tanganickich. Wprowadza do zbiornika urozmaicenie pod względem kolorystycznym i ciekawego zachowania. Intensywne ubarwienie tych ryb cieszy oczy oglądającego przez cały czas, nie zależnie od nastrojów ryb. Wydaje mi się, że są to jednak ryby dla akwarystów już nieco bardziej zaawansowanych w hodowli ryb tanganickich, szczególnie tych bardziej agresywnych .
